كارشناسان محيط‌زيست از آغاز خشكسالي در ايران و وقوع خشكسالي شديد در آينده نزديك اظهار نگراني مي‌كنند.

آنچه مسلم است بايد از توان و تدبير مسئولان مملكتي قطع اميد كرد چراكه امامزاده آنها نه كور مي‌كند، نه شفا مي‌دهد! و در نهايت باز بايد به اتكاي همت و تلاش جمعي اثرات سوء اين معضل را هم تا حد امكان خنثي كرد. گرچه برخي از مسئولان در تلاش هستند كه اين پديده ناميمون را در قالب يك بحران دور از انتظار تعريف كنند، اما واقع امر اين است كه طي بيش از يك دهه فعالان محيط‌زيست مدام امكان و احتمال وقوع پديده خشكسالي و خطر كاهش ميزان بارندگي‌ها را گوشزد كرده و هشدار داده بودند. اما مسئولان ما همواره با توجيه‌هاي خاص خود مانع از شنيده شدن اين هشدار‌ها شدند و هر مسئول درصدد تحويل ميز رياست خود با تمام مشكلات و معضلات حوزه تحت مديريتش به رئيس و مدير بعدي بود و به اين صورت مسئله ادامه داشت تا به امروز!

خبرگزاري فارس در اين‌باره نوشته است: « بر اساس اطلاعات سازمان هواشناسي، ميانگين ارتفاع بارش كشور در سال زراعي اخير نسبت به ميانگين چند ساله،‌منفي 7/3 درصد كاهش داشته است و به دليل كاهش ميزان بارندگي در تهران و مناطق اطراف آن، اين كلانشهر در شرايط حاد قرار گرفته است به طوري كه بر اساس اعلام سازمان هواشناسي پيش‌بيني مي‌شود در بلندمدت تهران با معضل خشكسالي روبه‌رو شود.

در اين باره محمد اصغري، كارشناس سازمان محيط‌زيست اظهار مي‌دارد: از ابتداي سال زراعي 1/7/92 تا تاريخ 24/1/93 ميانگين ارتفاع بارش كشور برابر 9/183 ميليمتر است كه نسبت به ميانگين چند ساله، منفي 7/3 درصد كاهش داشته است. اين در حالي است كه ارتفاع ميانگين بارش سال زراعي گذشته كشور 1/7/91 برابر 9/187 ميليمتر بوده است كه دو درصد كاهش نسبت به ميانگين بلندمدت داشته است.

استان هرمزگان در سال زراعي اخير با افزايش33درصدي ميزان بارش‌ها ركورددار ميزان بارش‌ها بوده است، استان‌هاي ‌بوشهر، ايلام و سيستان و بلوچستان به ترتيب برابر 30، 22 و 19 درصد نسبت به ميانگين بلندمدت افزايش داشته است. به گفته اصغري، استان سمنان در سال زراعي 1/7/92 تا 2/1/93، 46 درصد كاهش بارش را نسبت به ميانگين بلندمدت كه استان‌هاي البرز،‌ خراسان شمالي و تهران نسبت به تجربه كرده است كه اين استان در كاهش بارش‌ها ركورددار بوده است. ميانگين بلند مدت به ترتيب 41، 41 و 40 درصد افت بارش‌ها را تجربه كردند. هم‌اكنون استان‌هاي اطراف كلانشهر تهران از جمله سمنان،‌ البرز و گلستان به لحاظ بارندگي و ذخيره آبي در شرايط بحراني و حاد قرار دارند. يادآور مي‌شود كه بروز پديده خشكسالي براي بلندمدت در پايتخت دور از انتظار نخواهد بود.

احتمال جيره‌بندي آب در تهران

چندي پيش سيدحسين هاشمي، استاندار تهران نيز درباره بروز پديده كم‌آبي در كلانشهر تهران هشدار داد. وي با بيان اينكه در حال حاضر بالغ بر 8 ميليون و 500 هزار نفر در تهران زندگي مي‌كنند، ادامه مي‌دهد: در صورت عدم صرفه‌جويي، آب در تهران جيره‌بندي مي‌شود و اگر شهروندان 20 درصد صرفه‌جويي نكنند قطعاً با قطعي آب و جيره‌بندي مواجه خواهيم شد.

خشكسالي هجوم ريزگرد‌ها را تشديد مي‌كند

همچنين نورالدين مونا،‌ نماينده فائو در ايران گفت كه بخش اعظمي از اراضي كشور ايران شامل اكوسيستم خشك و نيمه‌خشك با ميزان بارش كم در اندازه 250 ميليمتر در سال تشكيل مي‌دهد كه نتيجه آن كاهش رويش گياهان و كاهش توليد است. وي اضافه مي‌كند: اكنون مشاهده مي‌كنيم كه سراسر جهان تنوع زيستي، امنيت غذايي تحت تأثير اين مسئله قرار گرفته است به گونه‌اي كه مسئله بيابان‌زايي، توليد محصولات كشاورزي را كاهش داده و كشور‌ها به ويژه كشور‌هاي در حال توسعه را با خطر جدي مواجه كرده است كه به همين منظور بايد استراتژي‌هايي براي سازگاري با اين پديده شوم طراحي كرد. بايد به خاطر داشته باشيم كه بروز پديده خشكسالي تأثير قابل توجهي بر افزايش ريزگردها و توفان‌ها خواهد داشت كه در آينده تهديد بزرگي خواهد بود.

خشكسالي شديد آغاز شده است

ايمان بابائيان، سرپرست گروه پژوهشي تغيير اقليم مركز ملي اقليم‌شناسي، مردادماه سال گذشته به خبرگزاري مهر گفت: گزارش‌هاي سازمان‌هاي جهاني نشان مي‌دهد كه حدود 40سال ديگر، منطقه خاورميانه و از جمله ايران با 30سال خشكسالي شديد مواجه خواهد شد كه اين خشكسالي در سال‌هاي اخير آغاز شده است.

بر اساس داده‌هاي به دست آمده از مطالعات دماي هواي كشور، تا 90 سال آينده ميزان بارش كاهش و ميزان دما افزايش مي‌يابد ضمن آنكه سفره‌هاي آب زيرزميني نيز از بين مي‌روند.

بد نيست در پايان به برخي از تبعات و خسارات خشكسالي بر محيط‌زيست و حيات وحش پرداخت كه در اين باره مي‌توان به كوچ و مهاجرت بي‌رويه حيوانات وحشي به لحاظ كمبود آب و غذاي كافي، افزايش آسيب‌پذيري شكار، افزايش بيماري و تنش در گونه‌هاي در معرض خطر، كاهش باروري و جمعيت وحوش و انقراض محلي، بروز بيماري‌هاي مختلف در بين حيات وحش و مرگ و مير بيشتر در نتيجه افزايش ارتباطات با توليدات كشاورزي از قبيل استفاده از حيوانات از مزارع و خشك شدن اكثر زيستگاه‌هاي آبي طبيعي و انسان ساخت كه زيستگاه پرندگان مهاجر و كنار آبزي است، اشاره كرد.