مسئله آب و بحران کم آبی موضوعی نیست که تنها به امروز و دیروز و امسال و سال بعد محدود شود؛ موضوعی است که حداقل در سال های اخیر بسیار درباره آن خوانده یا شنیده ایم؛ بحرانی که برای مدیریت آن همه ما در آن سهم داریم و باید برای حفظ این سرمایه بکوشیم.

رسانه ها با همه قوا تلاش می کنند که فرهنگ درست استفاده از آب به همراه صرفه جویی حداکثری را به ما یاد بدهند اما آنچه می بینیم این است که ما همچنان با این بحران دست و پنجه نرم می کنیم و احتمال کم آبی یا خدای ناکرده بی آبی یک معضل دور از ذهن نیست. در این یادداشت می خواهیم راه های ساده صرفه جویی در مصرف آب را بگوییم؛ راهکارهایی که نه هزینه اقتصادی دارد و نه وقت زیادی می گیرد. فقط کمی دقت می خواهد و دغدغه.

باید خودمان دست به کار شویم

ماشین های همکار

ماشین های لباسشویی و ظرفشویی ۲ماشینی هستند که در کنار بقیه وسایل در آشپزخانه های ما جا خوش کرده اند و در انجام امور مربوط به منزل به خانم ها کمک می کنند. حتما توجه داشته باشید که این ماشین ها را تا تکمیل شدن ظرفیت، مورد استفاده قرار ندهید. مثلا اگر ماشین لباسشویی ۵کیلو ظرف دارد تا تکمیل شدن ظرفیت، آن را روشن نکنید. با توجه به اینکه ماشین لباسشویی میزان آبی که مصرف می کند براساس ظرفیت کامل آن است، درصورتی که کمتر از ظرفیت مورد نظر در آن لباس ریخته شود، باز به همان اندازه آب مصرف می کند. این موضوع در مورد ماشین های ظرفشویی هم صدق می کند.

فقط یک لیوان آب

هر کدام از ما در طول روز معمولا ۳بار باید وضو می گیریم. در طول انجام هر کدام از مراحل وضو می توانیم شیر آب را ببندیم که هدر نرود. بعضی ها فکر می کنند که با بستن شیرآب یا به طور کل لمس کردن هر چیز مرطوبی وضوی آنها باطل می شود. در رساله غالب مراجع، هیچ اشاره ای به این نکته نشده است؛ این یعنی اینکه درصورت بستن شیر آب بین مراحل وضو، وضو باطل نمی شود. شما می توانید بعد از ریختن آب روی دست ها شیر آب را ببندید و بقیه مراحل وضو را انجام دهید. در مورد وضو روایت مشهوری از حضرت امام(ره) هم آمده است که ایشان در انجام مراحل وضو دقت زیادی در مورد اسراف نکردن آب داشتند و خیلی اوقات با یک لیوان آب وضو می گرفتند. مورد مشابه دیگر مصرف آب هنگام مسواک زدن است. متأسفانه خیلی از افراد هنگام مسواک زدن از شروع تا پایان آن، شیر آب را باز می گذارند در حالی که برای این کار هم یک لیوان آب کافی است.

کولر و لذت پتو

کولرهای آبی یکی از سیستم های خنک کننده ای هستند که در غالب خانه ها در نقاط خشک و کویری استفاده می شوند. معمولا در این روزها کولرهای آبی مدام و بی وقفه روشن هستند. این کار جدا از اینکه به خود سیستم و ساختار کولر آسیب وارد می کند، مقدار مصرف آب را هم به طور تصاعدی بالا می برد. پیشنهاد می کنیم حتما در طول روز در یک بازه حداقل یک ساعته این سیستم ها را خاموش کنید. همین مدت خاموشی روزانه کولرهای آبی می تواند کمک قابل توجهی به مدیریت بحران کمبود آب باشد. حتی در روزهای اخیر با اینکه از شدت گرمای هوا کم شده اما بعضی ها دوست دارند به طور مداوم از شب تا صبح کولر را روشن نگه دارند و در ازای خنکی زیاد فضای خانه و به خصوص حوالی صبح، از شدت سرما از رو انداز یا پتو استفاده کنند، انگار از استفاده از پتو در مقابل باد کولر حس خوشایندی دارند اما به نظر می رسد این خوشایندی و احساس لذت، به نوعی خودخواهی منجر می شود که به قیمت اسراف مقادیر زیادی آب تمام می شود. ضمن اینکه با توجه به جدا بودن سیستم آبرسانی کولرها و سیستم موتور می توان زمانی که هوا کمی خنک است، در شب ها و ابتدای روز، سیسستم آبرسانی را از مدار خارج کرد تا موتور کولر به صورت به اصطلاح پنکه ای کار کند.

مصرف چندباره

همه ما بدون شک قبل از مصرف سبزی ها و میوه ها آنها را با آب می شوییم. بدیهی است در این شست وشوها معمولا مقادیر قابل توجهی آب مصرف می شود. علاوه بر این به ما یاد داده اند که باید سبزی ها و میوه ها در چند مرحله شسته شوند که یکی از مراحل آن با مواد شیمیایی و ضد عفونی کننده است. ولی بقیه مراحل شست وشوی این مواد خوراکی باید با آب و بدون افزودنی انجام شود. اگر شما که زحمت اینگونه شست وشوها را بر عهده دارید از ظروف به جای سینک ظرفشویی استفاده کنید، می توانید در مصرف آب به مقدار قابل توجهی صرفه جویی کنید. ضمن اینکه با این کار، بعد از شست وشوی میوه ها وسبزی ها، مقداری آب گل آلود دارید که می توانید برای آب دادن به باغچه و ریختن در گلدان ها استفاده کنید. یکی دیگر از مواردی که برای مصرف چند باره می توان به آن اشاره کرد، آب مواد پخته شده و به تعبیری آب غنی شده است؛ موادغذایی ای که در آب پخته می شوند، مانند حبوبات و مواد پروتئینی و گوشت. این مواد حین پخته شدن، مقادیری از خواص خود را به آب می دهند. شما می توانید بعد از سرد شدن این آب هم آن را به گلدان ها داده یا در باغچه بریزید. با کمی تدبیر و تفکر می بینید که برای آب دادن به گلدان های خانه خود هر روز لازم نیست از آب آشامیدنی خالص استفاده کنید.

گوشت و مواد فریزی

ما برای اینکه بتوانیم خوراکی ها را در طولانی مدت نگهداری کنیم آنها را در فریزر می گذاریم. متأسفانه بعضی ها استفاده از آب و آبگرم را یکی از راه های سریع تر یخ زدایی از مواد غذایی می دانند؛ یعنی با مصرف مقدار زیادی آب و هدر دادن آن می خواهند از مواد غذایی فریزشده، یخ زدایی کنند. برای جلوگیری از اسراف و هدر دادن آب، بهترین راه برای بازکردن یخ مواد غذایی این است که فقط یک ساعت زودتر تصمیم بگیرید که چه غذایی بپزید و بسته های منجمد شده را از فریزر دربیاورید یا اگر هم عجله دارید به جای باز گذاشتن شیر آب، بسته یخ زده را در یک کاسه آب گرم قرار دهید.

آب بازی تلخ

یکی از مواردی که قطعا همه ما با آن خاطره داریم و دوران خوشایندی را گذرانده ایم، آب بازی است؛ آب بازی به بهانه شستن فرش روی پشت بام یا آب دادن به گل ها در حیاط خانه ها. خیلی از پدرها و مادرها دلشان می خواهد همان احساس خوشایند آب بازی را به بچه های خود منتقل کنند و بهترین و ساده ترین راه برای این کار استفاده از حمام است. نوزادان و خردسالان از آب بازی لذت می برند، حتی بعضی از پدرها و مادرها در زمان بی قراری بچه ها بدون اینکه کودکان نیاز به حمام داشته باشند، آنها را به حمام می برند تا آرام شده و بی قراری نکنند و خوب بخوابند. این کار مقدماتی هم دارد. یکی از مقدمات واجب هم این است که حمام داغ و گرم باشد. پدرها و مادرها قبل از اینکه نوزاد یا کودک خود را وارد حمام کنند، از آب گرم فراوان برای گرمای داخل حمام استفاده می کنند. بدیهی است این روش یعنی مصرف زیاد و بدون دلیل آب، آن هم برای مصرفی غیرصحیح. اگر برای گرم شدن، حمام از لوازم گرمایشی استفاده شود قطعا میزان زیادی صرفه جویی در مصرف آب خواهیم داشت. نکته دیگری که در مورد حمام نوزادان و کودکان وجود دارد آب بازی و طولانی کردن زمان حمام است. برای نوزادان این کار هیچ ضرورتی ندارد، برای کودکان هم خوب است توضیح بدهید که چرا نباید به مدت طولانی در حمام بمانند و چرا باید از آب مواظبت کنند و آن را هدر ندهند. بچه ها علاوه بر اینکه خوب یاد می گیرند، تذکر دهندگان خوبی هم هستند.

یک تذکر کوچک

این روزها بیشتر مردم می دانند که شست وشوی خودرو، شستن پیاده روی جلوی در خانه، آبپاشی کوچه و خیابان و... با آب آشامیدنی، حق الناس است و حتی خیانت به دیگران محسوب می شود اما گاهی در این میان ممکن است افرادی را در کوچه و خیابان و محله ببینیم که مشغول شستن خودروی شخصی خود با آب آشامیدنی هستند. شما در چنین موقعیتی چه کار می کنید؟ سری تکان می دهید و رد می شوید؟ به شیوه ای به آن فرد و کارش نگاه می کنید که خودش خجالت بکشد؟ و... . ما به شما پیشنهاد می دهیم که در هر مکان و هر زمانی که با چنین صحنه ای مواجه شدید بی خیال از کنار آن رد نشوید، حتما با زبان خوش به فرد مذکور تذکر بدهید تا متوجه اشتباه خود بشود. اثر تذکر دادن در اینگونه موارد را دست کم نگیرید؛ البته تذکری که با رعایت اصول اولیه باشد؛ یعنی به شکلی نباشد که طرف، شما را در مقابل خودش ببیند و بخواهد در برابرتان جبهه گیری کند. اینکه احساس کند شما از روی دلسوزی و برای دغدغه ای مشترک و برای صلاح همه مردم شهر و کشور با او حرف می زنید و از روی احساس ضرورت چنین حسی دارید، بسیار مهم است.